İsa Mesih’in Son Zaman Azizler Kilisesi’nintemsilcilerine sık sık Kilise’nin zamanla daha “ana akım” olup olmadığı sorulmaktadır.
Eğer “ana akım” tabiri Son Zaman Azizleri’nin — özellikle şu an yaklaşık altı milyon üyenin olduğu Birleşik Devletler’de — giderek daha fazla, toplumun katkıda bulunan, ilgili ve önemli bir parçası olarak görülmeleri anlamına geliyorsa, o halde cevap kesinlikle “evet”tir. 1830 yılında New York eyaletinde sadece altı üyeyle kurulan İsa Mesih’in Son Zaman Azizler Kilisesi bugün Birleşik Devletler’deki, bağımsız tahminlere göre, dördüncü en büyük kilisedir.
Üyeleri — ticaret ve tarım, eğitim ve bilim, siyasal partiler ve bürokrasi, eğlence endüstrisi ve haber medyası olmak üzere toplumun her düzeyinde yer almaktadırlar. Nitekim insanlar Kilise kurumunun kendisi ya da öğretilerinden ziyade Son Zaman Azizleri şahıslarıyla arkadaş, komşu ve iş arkadaşı olarak tanışmaktadırlar. Bu durum Birleşik Devletler haricindeki birçok diğer ülkede de ayrıca geçerlidir.
Eğer “ana akım” olarak tanımlanmak Kilise’nin mesajının kalbindeki inanışların farklılığını kaybetmekte olduğu anlamına geliyorsa cevap farklı olacaktır. Diğer inançlara mensup insanların farklı görüşlerine saygı duymakla birlikte Kilise liderleri Son Zaman Azizleri’ni tanımlamaya yardım eden inanışlar hakkında açık olmak istemektedirler.
Aşağıdakiler İsa Mesih’in Son Zaman Azizler Kilisesi ve diğer Mesihçi kiliseler arasındaki inanış ve uygulama bakımından önemli farklılıkların bazılarıdır:
İade Ediliş
Son Zaman Azizleri eski havarilerin ölümünden sonra ilahi havarisel yetkinin dünyadan kaybolduğuna inandıkları için o yetkinin iade edilmesigerekliydi. İsa Mesih’in Son Zaman Azizler Kilisesi’nin üyeleri bu iade edilişin 1800’lerin başlarında genç Joseph Smith’e gelen vahiylerle başladığına inanmaktadırlar.
Teslis [Kutsal Üçlük]
Diğer Mesihçi kiliselerle olan en önemli farklılıklar arasında Tanrı’nın, İsa Mesih’inve Kutsal Ruh’un niteliği yer almaktadır. Bunlar hep birlikte birçok kilisede genelde Kutsal Teslis ve Son Zaman Azizleri tarafından Tanrı Birliğiolarak bahsedilen inancı oluştururlar.
Çağdaş peygamberler, devam eden vahiy ve yeni kutsal yazılar
Son Zaman Azizleri Tanrı’nın insanlığa hala konuştuğuna, yeni havarilerve peygamberlerçağırdığına ve vahiylerin eski zamanlarda olduğu gibi günümüzde de gönderildiğine inanmaktadırlar. Dahası, bu vahiylerinçoğu yeni kutsal yazı ciltlerine resmi olarak dahil edilmiştir. Bunlar Mormon Kitabı: İsa Mesih Hakkında Başka Bir Tanıklık; Joseph Smith ve İsa Mesih’in Son Zaman Azizler Kilisesi’nin sonraki başkanlarına gelen vahiylerin bir derlemesi olan Öğreti ve Antlaşmalar, Joseph Smith’inçağdaş yazılarına ek olarak Musa ve İbrahim’in yazılarını içeren Çok Değerli İnci’yiiçermektedir.
Kurtuluş planı
Son Zaman Azizi teolojisi Mormonlar’ın “ kurtuluş planı” olarak bahsettikleri inancı benimsemektedir. Bu konu tüm insanlığın ölümlülük öncesi halini, Tanrı’nın dünyayı yaratma nedenlerini, buradaki hayatımızın niteliği ve amacını ve gelecek yaşamdaki bizi bekleyen geleceği kapsamaktadır.
Tapınaklar ve amaçları
Tapınakişinin ana amacı aile ilişkilerinin ölümden sonra da devam edeceği ümidiyle aileleri “mühürlemek” ya da birleştirmektir. Aynı tapınak törenleri ölmüş kişiler için de gerçekleştirilebilir. Diğer Mesihçi kiliselerde tapınak uygulamalarının karşılığı yoktur.
Görevli programı
Bu öğretisel inanıştan ziyade uygulamadaki bir farklılıktır çünkü birçok Mesihçi kilise sevindirici haberi vaaz etmek için görevliler yollamaktadır. Ne var ki, Kilise’nin görevli programı görevlilerin çok büyük sayısı ve dağılımı, hizmetlerinin uzunluğu ve çeşitliliği ve dış görünüşleri ve iade edilmiş bir sevindirici haberi vaaz edişleri bakımından farklı ve tanınabilirdir.
Ücretsiz hizmet
İsa Mesih’in Kilisesi’nin cemaatsel düzeyde tam zamanlı profesyonel din adamı yoktur. Kilise’nin en yüksek düzeylerinde bile tam zamanlı havariler olarak çağrılan liderler “İsa Mesih’in özel tanıkları” olarak ömür boyu süren bir çağrıya hizmet etmek ve Kilise’yi dünya çapında yönetmek için daha kazançlı mesleklerini terk ederler.
Dini inançlar arasında alkolden kaçınma Son Zaman Azizleri’ne özgü değildir. Ne var ki, Son Zaman Azizleri arasında tütün, çay ve kahveden uzak durmak mutlak olduğu gibi alkolden uzak durmanın mutlak olması beklenir.